سبد خرید شما خالی است.
چگونه اخبار ناگوار را به کودکان بگوییم؟
برخلاف تصوری که ما از کودکان داریم، آن‌ها غالباً وجود اخبار ناگوار را حس می‌کنند و احتمالاً با سوالاتی که دربارۀ این خبرها از شما می‌پرسند، غافلگیرتان می‌کنند! هرچند میزان درکی که آن‌ها از پیشامد ناگوار دارند متفاوت است و به میزان رشد شناختی آن‌ها برمی‌گردد، اما دسترسی آسان‌تر کودکان امروزی به فضای مجازی در کنار مشاهدۀ حالات هیجانی و موضوع گفت‌گوهای شما، باعث می‌شود تا اخبار ناگوار را از منابع متفاوت دریافت کنند.
در چنین وضعیتی، ممکن است موجی از احساس نگرانی و ترس از آینده، وجودشان را پر کند. اگر هنوز هم برایتان دور از تصور است که با کودک کم سن و سالتان دربارهٔ تجربهٔ اتفاقات و احساسات گفتوگو کنید، ابتدا به مقالهٔ «آیا لازم است با کودکان در مورد اخبار ناگوار صحبت کنیم؟» سری بزنید و در ادامه با این مقاله همراه باشید.
حال به بحث اصلی این نوشته بپردازیم: گفتوگو و صحبت دربارۀ اخبار ناگوار، بهتر است چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
- با کودک، به اندازۀ درک و شناخت او صحبت کنید.
پیش از هر چیز لازم است بدانیم که رعایت تعادل و توجه به میزان رشد شناختی کودک، از هر چیز دیگری مهم‌تر است؛ اطلاعات کم ممکن است پاسخگوی سوالاتش نباشند و اطلاعات زیاد ممکن است بیشتر منجر به سردرگمی و نگرانی او شوند. از طرفی نمی‌توان تمام جزئیات را برای او تشریح کرد. پس لازم است با در نظر گرفتن سن کودک و به تناسب سوالی که در ذهن دارد، به ساده‌ترین صورت ممکن با او صحبت کنیم.
- صداقت، زیربنای گفت‌وگوی شماست.
تلاش شما برای استفاده از واژگان و مفاهیمی که کودک درک می‌کند، نباید مانع از این شود که واقعیت را انکار کنید یا سعی کنید داستان دیگری را جایگزین واقعیت کنید. ممکن است کودک متوجه تناقض پیامدهای رخداد ناگوار و صحبت‌های شما شود؛ در این صورت نه تنها با نگرانی دوبارۀ او مواجه می‌شویم، بلکه ممکن است اعتمادش به شما که تکیه‌گاه او در جهان هستید هم متزلزل شود.
- احساسات کودک و خودتان را به رسمیت بشناسید.
ممکن است پس از شنیدن خبر، کودک خشم و غم یا احساسات دیگری را تجربه کند. حتی ممکن است گریه کند و به آغوشی امن احتیاج داشته باشد. با گفتن جملاتی مثل: «تو بزرگ شدی و باید خودت را کنترل کنی!» مانع از بیان احساسات طبیعی او نشوید. می‌توانید کمی در مورد احساسات خودتان بگویید و به او هم این اطمینان را بدهید که احساساتش نسبت به این موقعیت طبیعی است و شما او را درک می‌کنید.
- الگویی برای مدیریت خود در شرایط دشوار باشید.
در کنار آموزش‌هایی که ممکن است از قبل در مورد شرایط جدید به او داده باشید و دربارهٔ راه‌حل‌ها با او صحبت کرده باشید، فراموش نکنید که شما الگویی پیش روی کودکتان هستید. نحوۀ پاسخگویی شما به احساسات خودتان، زیر ذره‌بین اوست. لازم نیست تمام احساسات طبیعی خود را از کودک پنهان کنید، بلکه کافی است با مدیریت صحیح احساسات خودتان، شرایط یادگیری مشاهده‌ای او را فراهم کنید.
- به او هم اجازۀ صحبت بدهید.
در پایان گفتوگو، اجازه دهید تا او هم احساسات و یا سوالاتی که در ذهن دارد را با شما در میان بگذارد. این پاسخگویی شما می‌تواند حس اعتماد او را تقویت کند و کمک کند تا کودک بهتر با این خبر ناگوار کنار بیاید.
- نکات پایانی
برای صحبت کردن لازم است محیطی آرامش‌بخش و راحت را انتخاب کنید، با مقدمه‌ای مناسب وارد اصل مطلب شوید، از همدلی و لمس فیزیکی برای تثبیت ارتباط استفاده کنید و این اطمینان را به کودک بدهید که در کنار هم برای رفع مشکل تلاش می‌کنید.
جمع‌بندی
آن‌چه در این نوشته به‌طور مختصر گفته شد، تلاشی جهت به رسمیت شناختن آگاهی کودکان از اخبار ناگوار است؛ خبرهایی که در زندگی خانوادگی و اجتماعی ما وجود دارند و اگر دربارهٔ آن‌ها با کودکمان گفت‌وگوی مناسبی نداشته باشیم و همراهی‌شان نکنیم، نگرانی و تشویش ذهنی راه آرامش آنان را خواهد بست. با توجه به اهمیت این مسئله، لازم است نحوۀ انتقال صحیح خبرهای ناگوار را پیش از رخ دادنشان یاد بگیریم.
فراموش نکنیم که گاهی در این مسیر، نیاز داریم که از یک روان‌شناس کودک و نوجوان کمک بگیریم تا با توجه به شرایط فعلی کودکمان و اتفاقاتی که رخ داده، بهترین و کم‌آسیب‌ترین راه ممکن برای تعامل سازنده با کودک را درپیش گیرد و آن را به ما نیز آموزش دهد.